Preventive Maintenance (PM) คือการบำรุงรักษาเชิงป้องกัน เพื่อให้คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดโอกาสการเสียหาย และยืดอายุการใช้งาน ซึ่งช่วยลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมและเพิ่มความปลอดภัยให้กับข้อมูลสำคัญ
ขั้นตอนการทำ PM อุปกรณ์คอมพิวเตอร์อย่างละเอียด
🔹 1. การทำความสะอาดฮาร์ดแวร์
ฝุ่นเป็นศัตรูตัวสำคัญของอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ฝุ่นสามารถอุดตันพัดลม ทำให้เครื่องร้อนขึ้น ส่งผลให้เครื่องมีประสิทธิภาพที่ลดลงหรืออาจจะทำให้เครื่องพังได้ ซึ่งการดูแลฮาร์ดแวร์จากฝุ่นที่เกาะจึงเป็นเรื่องสำคัญจึงสามารถทำตามได้ตามนี้
1.1 ทำความสะอาดภายนอกคอมพิวเตอร์
- ใช้ ผ้าไมโครไฟเบอร์ เช็ดฝุ่นที่เกาะอยู่บนตัวเครื่อง หน้าจอ คีย์บอร์ด และเมาส์
- ใช้น้ำยาเช็ดจอ (Screen Cleaner) ฉีดลงบนผ้าไมโครไฟเบอร์ แล้วค่อยเช็ดหน้าจอ ห้ามฉีดตรงลงไปที่จอภาพ
- สำหรับคีย์บอร์ด ให้ใช้ แปรงปัดฝุ่น หรือ ที่เป่าลม เป่าฝุ่นระหว่างปุ่ม และสามารถใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดปุ่มเพื่อฆ่าเชื้อโรค
- เมาส์ควรเช็ดทำความสะอาดด้วยแอลกอฮอล์โดยเฉพาะส่วนที่สัมผัสบ่อย
1.2 ทำความสะอาดภายในคอมพิวเตอร์ (สำหรับ PC และ Laptop)
- ปิดเครื่อง และ ถอดปลั๊กไฟ รวมถึงอุปกรณ์ต่อพ่วงทั้งหมด
- เปิดฝาเคส (สำหรับ PC) หรือถอดแผงฝาหลัง (สำหรับ Laptop ที่สามารถเปิดได้)
- ใช้ เครื่องเป่าลมแรงดันต่ำ เป่าฝุ่นออกจาก
- พัดลมซีพียู
- พัดลม PSU (Power Supply Unit)
- พัดลมการ์ดจอ
- ฮีตซิงก์ ของ CPU และ GPU
- ใช้ แปรงขนนุ่ม หรือ สำลีพันก้าน ช่วยปัดฝุ่นที่ติดอยู่ในมุมเล็ก ๆ
- ตรวจสอบและทำความสะอาด RAM และการ์ดจอ โดยใช้ยางลบดินสอเช็ดที่ขาทองแดงของแรม
- ปิดฝาเครื่องและเสียบสายไฟกลับให้เรียบร้อย
2. การตรวจสอบฮาร์ดแวร์ (Hardware Diagnostics)
หลังจากทำความสะอาดฮาร์ดแวร์เสร็จ ควรตรวจสอบว่าส่วนประกอบต่าง ๆ ทำงานปกติหรือไม่
2.1 ตรวจสอบพัดลมและระบบระบายความร้อน
- เปิดเครื่องและฟังเสียงพัดลม หากมีเสียงดังผิดปกติหรือพัดลมหมุนไม่สมดุล อาจต้องเปลี่ยนใหม่
- ตรวจสอบอุณหภูมิซีพียูและการ์ดจอโดยใช้โปรแกรม เช่น HWMonitor หรือ Core Temp
2.2 ตรวจสอบสุขภาพฮาร์ดดิสก์ (HDD/SSD)
- ใช้โปรแกรม CrystalDiskInfo หรือ HD Tune เพื่อตรวจสอบสถานะฮาร์ดดิสก์ หากพบสถานะ Caution หรือ Bad ควรรีบสำรองข้อมูลและเปลี่ยนใหม่
2.3 ตรวจสอบแรม (RAM)
- ใช้คำสั่ง Windows Memory Diagnostic หรือ MemTest86+ เพื่อตรวจสอบว่าแรมมีปัญหาหรือไม่
2.4 ตรวจสอบอุปกรณ์ต่อพ่วง
- ตรวจสอบ USB Port, HDMI, DisplayPort, LAN Port ว่ามีปัญหาหรือไม่
3. การบำรุงรักษาซอฟต์แวร์ (Software Maintenance)
นอกจากฮาร์ดแวร์แล้ว ซอฟต์แวร์ก็ต้องได้รับการบำรุงรักษาเป็นประจำ
3.1 ล้างไฟล์ขยะและรีจิสทรี
- ใช้โปรแกรม CCleaner หรือ Windows Disk Cleanup เพื่อลบไฟล์ขยะจากเครื่อง
3.2 อัปเดตระบบปฏิบัติการและไดรเวอร์
- อัปเดต Windows หรือ macOS เป็นเวอร์ชันล่าสุดเพื่อความปลอดภัย
- อัปเดตไดรเวอร์การ์ดจอ (NVIDIA, AMD) ผ่าน GeForce Experience หรือ AMD Adrenalin
- อัปเดตไดรเวอร์ชิปเซ็ตและอุปกรณ์อื่น ๆ ผ่าน Device Manager หรือเว็บไซต์ผู้ผลิต
3.3 สแกนไวรัสและมัลแวร์
- ใช้ Windows Defender, Malwarebytes หรือ Kaspersky เพื่อตรวจจับและกำจัดมัลแวร์
3.4 ตรวจสอบโปรแกรม Startup
- ปิดโปรแกรมที่ไม่จำเป็นที่เปิดอัตโนมัติผ่าน Task Manager > Startup
4. การตรวจสอบระบบเครือข่าย (Network Maintenance)
4.1 ตรวจสอบความเร็วอินเทอร์เน็ต
- ใช้ Speedtest.net เพื่อทดสอบว่าอินเทอร์เน็ตทำงานปกติหรือไม่
4.2 รีบูตเราเตอร์และอัปเดตเฟิร์มแวร์
- ปิด-เปิดเราเตอร์เป็นระยะเพื่อล้างแคช และตรวจสอบการอัปเดตเฟิร์มแวร์
4.3 เปลี่ยนรหัสผ่าน Wi-Fi เป็นประจำ
- ตั้งรหัสผ่าน Wi-Fi ให้แข็งแรงเพื่อป้องกันการถูกแฮ็ก
5. การตรวจสอบพลังงานและอุปกรณ์ต่อพ่วง
5.1 ตรวจสอบสายไฟและปลั๊กไฟ
- เช็กว่ามีสายไฟขาดหรือฉนวนหลุดหรือไม่
5.2 ตรวจสอบ UPS (เครื่องสำรองไฟ)
- ทดสอบ UPS ว่าสามารถจ่ายไฟสำรองได้หรือไม่
5.3 ตรวจสอบแบตเตอรี่แล็ปท็อป
- ใช้คำสั่ง powercfg /batteryreport เพื่อตรวจสอบสถานะแบตเตอรี่
ประโยชน์ของการทำ PM
-ลดโอกาสการเสียหายของอุปกรณ์
– เพิ่มประสิทธิภาพและความเร็วของเครื่อง
– ยืดอายุการใช้งานของคอมพิวเตอร์
– ป้องกันปัญหาด้านความปลอดภัย
– ลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซม
สรุป
การทำ PM คอมพิวเตอร์เป็นสิ่งที่สำคัญมาก ไม่ว่าจะเป็นการทำความสะอาด ตรวจสอบฮาร์ดแวร์ ดูแลซอฟต์แวร์ หรือรักษาระบบเครือข่าย การทำเป็นประจำจะช่วยให้เครื่องคอมพิวเตอร์ของคุณทำงานได้เต็มประสิทธิภาพและใช้งานได้ยาวนานขึ้น
เรียบเรียงโดย: ธัณย์นภัทร ธนะชัยถาวรพานิช
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ : https://www.itbtthai.com/category/itbt-activities/
