เมื่อพูดถึงการสร้างระบบเครือข่าย สิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้คือ Topology (โทโพโลยีเครือข่าย) หรือ “รูปแบบการเชื่อมต่อ” ของอุปกรณ์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นคอมพิวเตอร์ สวิตช์ เราเตอร์ หรืออุปกรณ์เครือข่ายอื่น ๆ เพราะ Topology มีผลต่อความเร็ว ความเสถียร ความน่าเชื่อถือ และต้นทุนของระบบโดยตรง

Topology แบ่งออกเป็น 2 มิติหลัก ๆ ได้แก่

  • Physical Topology : การเชื่อมต่อจริงของสายและอุปกรณ์
  • Logical Topology : วิธีการที่ข้อมูลไหลผ่านเครือข่าย

การเข้าใจและเลือกใช้ Topology ที่เหมาะสมจึงเป็นพื้นฐานสำคัญในการออกแบบเครือข่ายให้มีประสิทธิภาพ

ประเภทของ Network Topology

1. Bus Topology

การเชื่อมต่ออุปกรณ์ทุกตัวเข้ากับสายหลักเส้นเดียว (Backbone)

  • ข้อดี : ติดตั้งง่าย ใช้สายเคเบิลน้อย
  • ข้อเสีย : หากสายหลักเสีย เครือข่ายทั้งหมดจะล่ม

2. Star Topology

ทุกอุปกรณ์เชื่อมต่อเข้ากับอุปกรณ์กลาง เช่น สวิตช์หรือฮับ

  • ข้อดี : จัดการง่าย หากเครื่องใดเสีย เครือข่ายอื่นยังทำงานได้
  • ข้อเสีย : หากอุปกรณ์กลางเสีย ระบบทั้งหมดจะหยุดทำงาน

3. Ring Topology

อุปกรณ์ถูกเชื่อมต่อเป็นวงแหวน ข้อมูลวิ่งวนไปทีละเครื่อง

  • ข้อดี : ลดโอกาสการชนกันของข้อมูล (Collision)
  • ข้อเสีย : ถ้าอุปกรณ์หรือสายใดเสีย อาจกระทบทั้งวง

4. Mesh Topology

ทุกอุปกรณ์เชื่อมต่อกันโดยตรง (Full Mesh) หรือบางส่วน (Partial Mesh)

  • ข้อดี : มีความทนทานสูง ไม่เกิดปัญหาจุดล้มเหลวเดียว (Single Point of Failure)
  • ข้อเสีย : ค่าใช้จ่ายสูงและติดตั้งซับซ้อน

5. Tree Topology (Hierarchical)

โครงสร้างแบบลำดับชั้น คล้ายต้นไม้ ผสมผสาน Star หลายระดับ

  • ข้อดี : เหมาะกับองค์กรขนาดใหญ่ ขยายระบบได้ง่าย
  • ข้อเสีย : หาก Root Node เสีย อาจกระทบเครือข่ายบางส่วน

6. Hybrid Topology

การผสมผสานหลายรูปแบบ เช่น Star-Bus หรือ Star-Ring

  • ข้อดี : ยืดหยุ่น สามารถปรับตามความต้องการ
  • ข้อเสีย : ซับซ้อนและค่าใช้จ่ายสูงกว่ารูปแบบเดี่ยว ๆ

บทสรุป

ในปัจจุบัน Star Topology เป็นรูปแบบที่นิยมใช้มากที่สุด โดยเฉพาะในเครือข่าย LAN ขององค์กรและบ้าน เนื่องจากจัดการง่ายและคุ้มค่า ส่วนเครือข่ายขนาดใหญ่หรือศูนย์ข้อมูล มักเลือกใช้ Tree, Hybrid หรือ Mesh Topology เพื่อรองรับความเสถียรและการขยายในอนาคต

การเลือก Topology จึงไม่ใช่แค่เรื่องเทคนิค แต่เป็นการวางแผนเพื่อให้เครือข่ายทำงานได้อย่างราบรื่น ปลอดภัย และรองรับการเติบโตของระบบในระยะยาว

อ่านบทความเพิ่มเติมที่ :  https://www.itbtthai.com/category/itbt-activities/

เรียบเรียงโดย : อลิตา จันทร์เพ็ชร